Ngày 13 tháng 5 năm 2025
Chuyển mình trong nghiên cứu điều dưỡng: Giải thưởng nghiên cứu Pump Priming và ba đại diện tiên phong
Tác giả: Rafiat Akinokun
Hình ảnh bởi Louis Karasinski-Stanley, bao gồm các điều dưỡng nghiên cứu Amina Suleiman Rajah, Mwanamvua (Mwana) Boga và Rubina Qasim.
Đây là bài viết đầu tiên trong loạt hai bài viết về các điều dưỡng đang dẫn dắt sự thay đổi trong y tế toàn cầu. Rafiat Akinokun đã phỏng vấn Mwanamvua (Mwana) Boga, Rubina Qasim và Amina Suleiman Rajah – những người đã vượt qua nhiều rào cản để thực hiện nghiên cứu độc lập, nhằm cải thiện sức khỏe cộng đồng tại địa phương.
Nghiên cứu do điều dưỡng dẫn dắt ngày càng trở thành một phần thiết yếu trong việc giải quyết các thách thức sức khỏe toàn cầu. Là những người ở tuyến đầu, điều dưỡng có cái nhìn rất rõ về các vấn đề thực tế; do đó, khả năng xác định vấn đề và đưa ra giải pháp của họ là tài sản quý giá. Tuy nhiên, dù luôn gần gũi với bệnh nhân và cộng đồng, vai trò của điều dưỡng trong việc định hình nghiên cứu y tế toàn cầu thường bị xem nhẹ.
Tại nhiều nơi, điều dưỡng gặp phải các rào cản mang tính hệ thống khi tiến hành nghiên cứu – từ thiếu hỗ trợ tổ chức, hạn chế về thời gian, đến thiếu kinh phí và người hướng dẫn. Tuy nhiên, khi được dẫn dắt bởi điều dưỡng, các nghiên cứu thường mang lại kết quả mang tính đột phá trong phát triển thực hành, cải thiện kết quả sức khỏe, và góp phần thay đổi chính sách y tế.
Thông qua Giải thưởng Nghiên cứu Pump-priming 2023 từ chương trình Điều dưỡng Nghiên cứu Toàn cầu (Global Research Nurses Pump-priming Grants 2023: Research Project Award • Global Research Nurses) của Mạng lưới Y tế Toàn cầu (The Global Health Network), được tài trợ bởi Quỹ Burdett dành cho điều dưỡng, ba điều dưỡng xuất sắc đã thực hiện nghiên cứu độc lập và cho thấy góc nhìn độc đáo của điều dưỡng trong y tế toàn cầu. Các dự án của họ tập trung vào chăm sóc sơ sinh, sức khỏe kinh nguyệt và công bằng trong tiêm chủng – tất cả đều bắt nguồn từ kinh nghiệm lâm sàng và nhu cầu của cộng đồng:
- Mwanamvua Boga, quản lý điều dưỡng kiêm tập huấn viên năng lực cảm xúc, đã xây dựng một chương trình đào tạo trực tuyến nhằm nâng cao sức khỏe tinh thần cho điều dưỡng và thúc đẩy giao tiếp tôn trọng trong các đơn vị sơ sinh có áp lực cao tại Kenya.
- Rubina Qasim, giám đốc điều dưỡng kiêm giảng viên tại Karachi, Pakistan, giải quyết vấn đề trẻ "chưa từng được tiêm chủng (zero-dose)" bằng cách xác định các yếu tố xã hội và hành vi ảnh hưởng đến tiêm chủng thấp tại các khu ổ chuột, đồng thời cùng cộng đồng thiết kế giải pháp.
- Amina Suleiman Rajah, điều dưỡng hộ sinh nghiên cứu tại Kano, Nigeria, đánh giá hiệu quả của băng vệ sinh tái sử dụng dành cho nhóm dễ bị tổn thương – kết nối giữa vệ sinh, trao quyền cho phụ nữ và đổi mới thân thiện môi trường.
Bắt đầu từ nơi họ đang đứng: Con đường đến với nghiên cứu
Hành trình nghiên cứu của họ rất đa dạng, phản ánh bối cảnh làm việc khác nhau, nhưng tất cả đều bắt nguồn từ sự tiếp xúc hàng ngày với bệnh nhân và những lỗ hổng trong hệ thống.
“Tôi nhận ra rằng nghiên cứu không phải lúc nào cũng bắt đầu trong phòng thí nghiệm hay giảng đường. Đôi khi nó bắt đầu khi một điều dưỡng đặt câu hỏi: điều gì có thể tốt hơn?” – Amina
Amina bắt đầu nghiên cứu từ một trải nghiệm cá nhân – khi đọc một bản tin về cô bé không thể tham gia kỳ thi vì không có bang vệ sinh phụ nữ. Câu chuyện đó chạm đến cô sâu sắc và dẫn đến một thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên về băng vệ sinh tái sử dụng ở Nigeria. Tôi nhớ đã đọc trên báo rằng một cô bé bỏ lỡ kỳ thi vì không có băng vệ sinh để dùng. Đó có thể là tôi – nhưng hôm nay tôi đang làm tiến sĩ. Nếu tôi cũng lỡ kỳ thi đó, tôi đã không có mặt ở đây.
Câu chuyện đó thắp lên ngọn lửa nghiên cứu về sức khỏe kinh nguyệt cho nữ sinh vị thành niên. Tôi nhận ra nghiên cứu có thể bắt đầu chỉ từ một câu hỏi nhỏ của điều dưỡng.
Rubina đến với nghiên cứu từ sự tò mò – đặc biệt về số trẻ chưa từng được tiêm chủng trong cộng đồng mình. Tôi luôn hỏi: Tại sao lại làm như thế này?
. Từ đó, dự án của cô ra đời – nhằm tiếp cận trẻ "zero-dose", tức là những trẻ chưa bao giờ được tiêm vaccine nào. Tôi cảm thấy không thể chấp nhận việc trẻ em bị bỏ quên như vậy. Không vaccine nào cả – đó không thể là điều bình thường.
Với Mwana, hành trình bắt đầu từ một cuộc đánh giá nội bộ tại bệnh viện. Đó là cách tôi lần đầu tham gia vào việc tạo ra bằng chứng. Nhỏ thôi, nhưng tôi nhận ra nghiên cứu không phải là điều quá to tát hay trừu tượng. Nó bắt đầu từ việc nhìn thấy một khoảng trống.
Cô chia sẻ về cuộc đánh giá đầu tiên của mình về bệnh uốn ván sơ sinh: Chúng tôi phát hiện nhiều trẻ sơ sinh tử vong vì uốn ván, nên chúng tôi cùng nhau xem lại hồ sơ bệnh án 10 năm. Hóa ra nguyên nhân là do chăm sóc cuống rốn không hiệu quả. Chúng tôi đã trao đổi với nhóm chăm sóc trước sinh để nâng cao nhận thức.” “Ban đầu chỉ là dự án nhỏ, nhưng sau một lần, tôi muốn làm tiếp. Dữ liệu đã có sẵn, chỉ là chúng tôi chưa tận dụng.
Không dễ dàng: Những thách thức phía sau thành công
Dù nhiệt huyết, cả ba điều dưỡng đều đối mặt với nhiều khó khăn.
Đối với Amina, trở ngại lớn nhất là thiếu hỗ trợ cho điều dưỡng làm nghiên cứu. Với điều dưỡng, khi bạn muốn làm nghiên cứu, người hướng dẫn thường sẽ phản đối. Họ luôn hạ thấp chúng tôi. Khoản tài trợ này chính là cơ hội để tôi tỏa sáng.
Câu chuyện của Amina nhấn mạnh sự thiếu chuẩn bị và hỗ trợ thể chế cho điều dưỡng nghiên cứu. Cô đã tự học qua webinar, các khóa học trực tuyến, và trở thành người vận động mạnh mẽ cho nghiên cứu điều dưỡng tại nước mình.
Mwana cũng gặp khó khăn với việc thiếu người hướng dẫn và thiếu hỗ trợ từ cơ quan chủ quản: Chúng tôi thiếu người hướng dẫn nghiên cứu. Bạn phải chủ động và kiên quyết tìm kiếm sự giúp đỡ.
Tuy nhiên, Mwana tìm được sự hỗ trợ quý giá từ đồng nghiệp và làm việc với chuyên gia thống kê để phân tích dữ liệu.
Rubina thì gặp khó khăn với thủ tục phê duyệt đạo đức, cộng thêm bất ổn chính trị và an ninh ở địa phương. Việc xin phê duyệt bị trì hoãn, rồi còn có bất ổn chính trị, bầu cử, và vấn đề an ninh. Làm việc trong cộng đồng, bạn không kiểm soát được mọi thứ. Nhưng tôi đã cam kết với cộng đồng, và họ tin tưởng tôi.
Làm nghiên cứu cộng đồng nghĩa là Rubina phải vừa vượt qua rào cản hành chính, vừa ứng phó với các tình huống thực tế bất ngờ.
Trong phần hai, Rafiat sẽ khám phá cùng ba người tiên phong này về những hình thức hỗ trợ mà điều dưỡng nghiên cứu cần – vượt xa yếu tố tài chính.
Phần hai: Điều dưỡng cần gì: Sự hỗ trợ vượt qua cả tài trợ