BS Phạm Ngọc Thanh

Phòng Kết nối Khoa học với Công chúng và Cộng đồng

Đơn vị nghiên cứu lâm sàng của đại học Oxford (OUCRU) tại TP Hồ Chí Minh

 

Đăng ngày 22/10/2025

Mô hình giao tiếp DICS (Dominance – Influence – Compliance – Steadiness) là một công cụ phân loại hành vi giao tiếp dựa trên tính cách cá nhân. Mỗi kiểu giao tiếp phản ánh cách một người xử lý thông tin, ra quyết định và tương tác với người khác. Trong môi trường y tế, nơi áp lực cao và sự phối hợp liên ngành là thiết yếu, hiểu rõ mô hình DICS giúp cải thiện hiệu quả giao tiếp và giảm thiểu xung đột.

1. Bốn kiểu giao tiếp trong DICS

  • Dominance (D) – Thống trị: Người có xu hướng quyết đoán, tập trung vào kết quả, thích kiểm soát và hành động nhanh. Họ thường thẳng thắn, ít kiên nhẫn với chi tiết.
  • Influence (I) – Ảnh hưởng: Người hướng ngoại, giàu cảm xúc, thích truyền cảm hứng và kết nối xã hội. Họ giao tiếp cởi mở, nhưng đôi khi thiếu tổ chức.
  • Compliance (C) – Tuân thủ: Người cẩn trọng, phân tích kỹ lưỡng, tuân thủ quy trình và tiêu chuẩn. Họ thường dè dặt, tránh rủi ro.
  • Steadiness (S) – Ổn định: Người kiên nhẫn, đáng tin cậy, thích môi trường ổn định. Họ thường tránh xung đột, đề cao sự hài hòa.

2. Ví dụ xung đột giao tiếp trong cơ sở y tế

Ví dụ 1: Bác sĩ kiểu D vs Điều dưỡng kiểu S

Bác sĩ D yêu cầu điều dưỡng thực hiện thủ thuật nhanh chóng mà không giải thích rõ ràng. Điều dưỡng S cảm thấy bị áp lực, không thoải mái vì thiếu thông tin và sự tôn trọng. Xung đột xảy ra do bác sĩ D quá tập trung vào kết quả, trong khi điều dưỡng S cần sự ổn định và rõ ràng.

→ Giải pháp: Bác sĩ nên điều chỉnh cách giao tiếp, cung cấp thông tin đầy đủ và thể hiện sự tôn trọng. Điều dưỡng có thể phản hồi bằng cách nêu rõ nhu cầu về thông tin để thực hiện tốt nhiệm vụ.

Ví dụ 2: Nhân viên hành chính kiểu C vs Bác sĩ kiểu I

Bác sĩ I thường thay đổi lịch hẹn và không tuân thủ quy trình hành chính. Nhân viên C cảm thấy khó chịu vì sự thiếu chính xác và không tuân thủ quy định. Xung đột phát sinh từ sự khác biệt trong cách tiếp cận công việc: bác sĩ I linh hoạt, nhân viên C nghiêm ngặt.

→ Giải pháp: Thiết lập quy trình rõ ràng và giao tiếp định kỳ để bác sĩ hiểu tầm quan trọng của tuân thủ hành chính, đồng thời nhân viên C cần linh hoạt hơn trong một số tình huống.

Ví dụ 3: Điều dưỡng kiểu S vs Điều dưỡng kiểu D

Điều dưỡng D muốn thay đổi quy trình chăm sóc để tăng hiệu quả, nhưng điều dưỡng S phản đối vì lo ngại ảnh hưởng đến bệnh nhân. Xung đột nảy sinh từ sự khác biệt trong mức độ chấp nhận rủi ro và thay đổi.

→ Giải pháp: Tổ chức buổi thảo luận nhóm để cả hai chia sẻ quan điểm, từ đó tìm ra giải pháp cân bằng giữa hiệu quả và sự ổn định.

Hiểu và áp dụng mô hình DICS giúp nhân viên y tế nhận diện phong cách giao tiếp của bản thân và đồng nghiệp, từ đó xây dựng môi trường làm việc hài hòa, hiệu quả và giảm thiểu xung đột không cần thiết.